Smart Farming: slimmer, duurzamer, leuker

Reportage Smart Farming Conference 28 juni 2018 tijdens Agrifood Innovation Event in Venlo

Op 26 en 27 juni werd op de Brightlands Campus Greenport Venlo het Agrifood Innovation Event gehouden. De eerste dag stond in het teken van gezonde voeding en vertical farming, de tweede dag draaide om 3D food printing en smart farming. De redactie van Kiempunt nam een kijkje en besloot vooral in te zoomen op smart farming. De sprekers deelden gul en open hun kennis en expertise aan het zeer internationale publiek over de toekomst van robotica en technologie in de agrofood.
Maar wat heb je daar als agrariër nou precies aan? Kiempunt deelt de 5 kenmerkende trends die terugkwamen in de verschillende presentaties.

1: Branchevreemde technologieën komen naar de agrofoodsector

Nieuwe technologieën in de agrofood kennen vaak hun herkomst in andere sectoren.
Zo vertelt Dennis van der Wiel van Polariks over het toepassen van onderzoekstechnieken uit de ruimtevaart, astronomische spectrografie, in de wijnbouw. Met het scannen van de wijngaard kan een scala aan gegevens over de druiven verzameld worden, waardoor een betere smaak en een betere oogst bereikt kan worden, maar ook minder pesticiden nodig zijn.
Michael Utkin, eFarmer, voorspelt de komst van zelfrijdende tractoren, zoals in luchtvaart al wordt toegepast en nu in de automotive-industrie wordt getest.
Louis de Bruin van IBM Digital Operations verwacht dat retailers van voedselproducenten deelname aan de Blockchain als leveringsvoorwaarde gaan eisen om sneller en betrouwbaarder de herkomst van het voedsel te kunnen traceren.
En de aanwezigheid van Thijs Verploegen van Bosch demonstreert het: belangrijke spelers in het speelveld van Internet of Things zoeken de agrofoodsector op. Bosch levert onder andere sensoren om temperatuur en vocht te meten of ziekten te detecteren, robots die onkruid wieden of zeer gericht sproeien en scanners die de versheid of rijpheid van producten kunnen checken.

2: Meten als preventief middel

Waar nieuwe technologieën eerst vooral werden ingezet als onderzoeksinstrument, worden ze nu meer en meer tools om de agrariër meer gemak te bieden en problemen te voorkomen. Geer Hermans van ZLTO vertelt bijvoorbeeld over remote sensing, een techniek waarbij met satelliet en drones hyperspectrale beelden worden verzameld van akkers. De gegevens worden vervolgens vertaald naar relevante informatie voor de agrariër: is besproeien nodig, wanneer kun je oogsten, wat is de verwachte opbrengst?
Pieter Hoenderkerken van Het Internet Huis toont diverse Internet of Things toepassingen voor agrariërs, zoals een hittesensor die de temperatuur in een hooiberg meet en de boer waarschuwt als de temperatuur een kritisch niveau bereikt, een watermeter die bij een bepaalde waterstand een melding afgeeft, of een bodemsensor die temperatuur, vocht en zoutwaarden meet. Ondertussen werkt het bedrijf aan nieuwe toepassingen, zoals virtuele hekken die koeien in de wei houden zonder dat fysieke hekken nodig zijn.
Lenny van Erp-van der Kooij van HAS deelt de laatste Precision Livestock Farming toepassingen die zowel het dierenwelzijn als de efficiëntie verbeteren. Sensoren en robots verzamelen data over het vee en hun omgeving om er desgewenst op in te kunnen grijpen. Zo kunnen geluiden van varkens en kippen worden gemeten, waarbij aan de frequentie van de geluiden hun welbevinden kan worden afgeleid. Sensoren rond de nek en poot van koeien meten de activiteit van melkkoeien en monitoren de gezondheid. De boer weet dankzij een app op zijn smartphone direct de locatie van de koe en kan daardoor snel ingrijpen.

3: Duurzaamheid als business model

Waar duurzaam produceren eerder nog veel werd gezien als alternatieve markt voor een zeer beperkte groep kleinschalige agrariërs, krijgt duurzamer produceren nu veel breder aandacht. Juist met behulp van smart farming wordt duurzaamheid op grotere schaal goed te implementeren en kan het kosten besparen.
Zo vertelt Jan Vet van Sensite Solutions over hoe zij big data vertalen naar modellen die de houdbaarheid van landbouwproducten zoals graan bij bepaalde opslagomstandigheden voorspellen. Op die manier kan bederf en dus verspilling worden tegengegaan.
Ook de eerder genoemde spectrografie van Polariks maakt duurzamer wijnbouw mogelijk. Belangrijk, als we de cijfers bekijken: 60% van de gebruikte pesticiden wordt toegepast in wijngaarden, terwijl het slechts 3% van de landbouwgrond uitmaakt. Hier valt dus heel veel te winnen.
Eva van Rijsingen van Blue Engineering pleit voor het gebruik van ICT-systemen om planten en dieren exact te geven wat ze nodig hebben. Maar dan wel vanuit het principe van biomimicry: de natuur staat dan zelf model voor de ideale situatie: een hoge bodem- en biodiversiteit, extreem efficiënt en met focus op de lange termijn.

4: Co-creatie met de consument

Smart farming mag dan sterk technologie-gedreven zijn, toch kan ook dan de consument centraal worden gezet. Arend Koekkoek van Idea-x en Campus Almkerk, deelt zijn Pixel Farming initiatief: landbouw in co-creatie met de consument. De consument huurt een akker en bestelt de gewassen online. De Pixel Farming robot zaait dit gewas op exact de aangegeven plek, maakt foto’s van de voortgang, die de consument via een app kan bekijken. De oogst wordt naar de consument opgestuurd.
Opvallend is dat de deelnemende consument veel meer gewasdiversiteit aanbrengt dan de gemiddelde landbouwer en denkt vanuit behoefte in plaats van maximale opbrengst.

5: Deeleconomie doet haar intrede

eFarmer Michael Utkin maakt duidelijk dat bij de intrede van alle deze nieuwe technologieën en toepassingen ook andere verdienmodellen van de makers horen. In plaats van machines en apparatuur te verkopen, zullen er steeds meer in service-abonnementen, huurconstructies en andere vormen van de deeleconomie opkomen. En dat heeft zijn impact op de kostenstructuur van een agrarisch bedrijf. De vaste kosten worden lager en verschuiven naar variabele kosten. Dat geeft de agrariër meer controle en flexibiliteit. Utkin verwacht dat het ook een grote impact zal hebben op de invulling van de rol van de agrariër. Die kan met een groot arsenaal aan services zelf beslissen waar hij de focus wil leggen en andere zaken uitbesteden. Zoals Utkin zegt: laat de boer kiezen wat hij het leukste vindt om te doen.